Pobierz

W pracy przeanalizowano obserwacje czapli białej Ardea alba na Warmii i Mazurach dokonane w latach 1989–2012. Zasadniczy materiał dotyczy stwierdzeń ptaków nielęgowych, zebranych zwykle podczas przypadkowych obserwacji. W latach 1989–2000 czapla biała stwierdzona została na zaledwie 10 stanowiskach, jednak już po kilku latach nastąpił bardzo dynamiczny wzrost liczebności i pojawiła się ona w szeregu nowych miejsc. Najpowszechniej spotykana była w latach 2011–2012, kiedy obserwowano ją aż w 117 miejscach spośród 161 odnotowanych w latach 1989–2012. Wiosną i latem pojawiała się nielicznie (po 11% wszystkich stwierdzeń oraz odpowiednio 3% i 5% wszystkich osobników). Najwięcej ptaków stwierdzono jesienią (76% wszystkich stwierdzeń i 91% osobników). Szczyt liczebności w tym okresie przypadał od 3. dekady września do 2. dekady października. Maksymalne zgrupowania liczyły 380 os. koło miejscowości Sątopy-Samulewo w gm. Bisztynek i 180 os. k. Kwiecewa w gm. Świątki. W okresie grudzień–luty odnotowano 2% stwierdzeń. Czaple biały najczęściej spotykano na jeziorach (37% spośród 151 stanowisk) i stawach rybnych (25%). Gatunkiem towarzyszącym czapli białej była czapla siwa A. cinerea (37% równoczesnych stwierdzeń obu gatunków). Przez większą część roku czapla siwa przeważała liczebnie nad czaplą białą z wyjątkiem okresu od sierpnia do października, kiedy liczniejsza była czapla biała. W roku 2008 wykryto pierwszy przypadek lęgu w regionie na polderze k. Sątop-Samulewa, gdzie prawdopodobnie lęgowe ptaki stwierdzono również w latach 2010 i 2012 oraz 12 par w roku 2013. Drugie stanowisko lęgowe z 8 parami lęgowymi wykryto w roku 2012 na jez. Gołdapiwo. Ekspansja czapli białej na Warmii i Mazurach odzwierciedla wzrost liczebności i zasięgu występowania gatunku w Europie.

Pobierz

W ciągu 7 sezonów (2004, 2006, 2008 oraz 2010–2013) badano populację lęgową bociana białego Ciconia ciconia na Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Ostoja Warmińska (położenie punktu centralnego: 54°31’N; 20°80’E). Obszar ten należy do kluczowych miejsc występowania tego gatunku w skali światowej. W badaniach wykorzystano standardową metodykę stosowaną podczas Międzynarodowych Spisów Bociana Białego. Średnie zagęszczenie wynosiło od 50,2 pary/100 km2 w 2008 roku do 70,6 pary/100 km2 w 2004 roku (średnio 57,1 par/100 km2; SD=6,4). Średnia liczba młodych na parę wyniosła od 2,02 w 2004 roku do 2,81 w 2011 roku (JZa x=2,58; SD=0,29), a średnia liczba młodych w przeliczeniu na parę z sukcesem lęgowym od 2,3 w 2004 roku do 3,05 w 2013 roku (JZm=2,75; SD=0,27). Łącznie we wszystkich latach objętych badaniami populacja bociana białego w Ostoi Warmińskiej wyprowadziła co najmniej 12 329 młodych. Średnioroczna produkcja młodych wynosiła ok. 1761 os. Największy udział par bez młodych (%HPo) odnotowano w 2004 roku, natomiast najniższy w 2006 roku (x=7,3%; SD=3,7). Największe kolonie znajdowały się w północnej części badanego obszaru. W 17 koloniach w 2013 roku, w porównaniu do lat 2004, 2008, 2010, nastąpił spadek liczby gniazdujących w nich par od 10% (Momajny) do 49% (Rodnowo) (średnio 32%; SD=11,5%). Największe spadki dotyczyły dużych kolonii skupiających powyżej 30 par. W 4 małych i średnich koloniach (zakres 5–15 gniazd) i tylko w jednej dużej kolonii w Lwowcu nastąpił wzrost liczby par lęgowych. Sposób umieszczania gniazd bociana białego w Ostoi Warmińskiej w latach 2004–2013 ulegał wyraźnym zmianom. W 2013 roku w porównaniu do roku 2004 prawie o 20% wzrósł udział gniazd umieszczanych na słupach. W tym samym czasie liczba gniazd posadowionych na dachach budynków spadła o 23%.